Onbekend maakt onbemind, zo luidt een oude wijsheid. Zo is het ook met bloembollen. Dat is jammer, want behalve de tulpen, narcissen en krokussen zijn er nog tientallen andere bollen die het prima doen in onze omgeving. Een voorbeeld is de Fritillaria. De Fritillaria behoort tot de familie van de Liliaceae. De naam is afkomstig van het Latijnse woord fritillus, dit betekent dobbelbeker. In de natuur zijn zo’n 100 soorten gevonden, variërend van de bescheiden F.meleagris van 20 cm tot de imposante F.imperialis die ruim een 1 meter hoog wordt. In de loop der jaren hebben veredelaars hieruit honderden cultivars gekweekt, zodat het aanbod groot en divers is. Hoewel verschillend qua uiterlijk hebben alle fritillaria’s gemeen dat ze hangende klokvormige bloemen hebben en dat de bol een gaatje heeft op de plek waar de vorige bloemstengel gezeten heeft. Fritillariabollen zijn naakt en worden niet beschermd door een huid, waardoor ze snel uitdrogen. Om die reden moeten de bollen óf in de grond blijven, óf na het rooien en delen onmiddellijk opnieuw worden geplant. De bekendste en meest geliefde soort is de kievitsbloem, F.meleagris, zo genoemd omdat ze bloeien in de tijd dat de kieviten terugkeren in uiterwaarden en weilanden. De soortnaam meleagris duidt op de bloemtekening die er uitziet als het verendek van een parelhoen. Kievitsbloemen worden maar 20 cm hoog en staan het liefst op een schaduwrijke plek in goed doorlatende grond. Om die reden kunnen ze, mits diep geplant, heel goed in bostuinen aangeplant worden. Van een heel andere orde is de machtige keizerskroon, F.imperialis. Uit de grote bol ontwikkelt zich een forse stengel van 90-120 cm lang met onderaan bladeren en de bovenste helft kaal, tot de opvallende, grote klokvormige oranje of gele bloemen verschijnen. Als klap op de vuurpijl ontwikkelt zich op de bloemen nog een toefje kleiner blad. Al met al een indrukwekkende bol, die jarenlang op dezelfde plaats kan blijven staan. Een bloeiende keizerskroon verspreidt een typische ‘vossengeur’, waardoor mollen en muizen op gepaste afstand blijven. Alle fritillaria’s bloeien in de maanden april en mei, in een periode dat de voorjaarsbollen op hun retour zijn en de vaste planten nog in bloei moeten komen. Het is de moeite waard om een paar van deze relatief onbekende bollen in de tuin te planten.

Betsy

De aanblik van een rij narcissen langs een oprijlaan of in een wegberm bezorgt menigeen een vrolijk humeur. Niet zo vreemd. Je moet wel een echte iezegrim zijn wil je niet blij worden van de kleurige bloemen en wapperende trompetjes(cupjes). En hoe leuk is het om kijkend uit het keukenraam te genieten van zo’n vrolijk veldje narcissen in de eigen tuin. Narcissen behoren tot de familie van de Amaryllidaceae. Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van de narcis is Europa en Noord-Afrika, waar zo’n dertig soorten (species) in de natuur gevonden zijn. De naamgeving is afkomstig uit de Griekse mythologie. Het verhaal gaat dat toen Narkissos wilde drinken uit een heldere beek, hij op slag verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld. Hij kon niet stoppen met naar zichzelf te kijken. Dat werd hem fataal, want hij werd zo moe, dat hij vooroverviel en verdronk. De bekende botanicus Carl Linnaeus vond de narcis zo mooi dat hij die vernoemde naar deze Griekse god: het cupje of de trompet van de narcis wijst immers ook naar beneden. Veredelaars en kwekers hebben in een paar honderd jaar het assortiment weten uit te breiden met duizenden cultivars, ook in andere kleuren dan de bekende gele narcis. Vooral de laatste jaren zijn er mooie nieuwe gele en witte narcissen in de handel gebracht, waarvan de kleuren van de cupjes variëren van oranje tot abrikoos roze.Waar moet je op letten als je in je eigen tuin narcissen wilt aanplanten en daar jarenlang plezier aan wilt beleven? In de eerste plaats is het aan te raden te kiezen voor vroege en betrouwbare sterke cultivars, zoals February Gold en Rijnveld’s Early Sensation. Als je deze twee soorten -die veel op elkaar lijken- gemengd plant, heb je van eind januari tot eind maart gele narcissen. Ze doen het ook goed op de vaas. In de tweede plaats moet je de bol beschermen tegen de narcissenvlieg. Deze vlieg legt in mei eitjes bij het ondereind van de bladeren. Uit die eitjes komen larven, die naar de bol kruipen om zich te voeden. Ze vreten de bol op, waarna ze zich verpoppen om het volgende jaar als vlieg uit de grond te komen en een nieuwe narcis uit te zoeken. Door de bollen tenminste 20 cm diep te planten voorkom je dat de larve bij de bol kan komen. Er is altijd een risico dat je bollen koopt waar de larve van de narcissenvlieg al in zit. Koop daarom bollen bij voorkeur bij gespecialiseerde en betrouwbare kwekers. Zij verkopen alleen bollen, die een warmtebehandeling hebben gehad, waarbij eventuele aanwezige larven gedood zijn. Met bovenstaande wetenschap op zak moet het lukken om jarenlang te genieten van vrolijke narcissen.

Betsy

Scilla’s (sterhyacinten of streephyacinten) zijn voorjaarsbloeiende bollen. Ze behoren, evenals de gewone hyacint, tot de familie van de hyacinthaceae. Ze vormen echter wel een afzonderlijk geslacht. Er komen zo’n 50 soorten in de natuur voor in een groot verspreidingsgebied in zowel tropisch Zuid-Afrika tot aan de gematigde streken langs de Middellandse Zee. Maar ook in andere delen van Europa en in Azië zijn soorten gevonden. Veel scilla’s zijn al eeuwen geleden bij ons geïntroduceerd en gaan al zo lang mee dat ze helemaal in onze tuinen thuishoren. Het leuke van de scilla is dat zodra de eerste puntjes uit de grond komen, er ook al meteen bloemen te zien zijn. En dat in een tijd dat er nog weinig kleur in de tuin te bekennen is. Eén van de vroegst bloeiende soorten is Scilla mischtschenkoana. Over zo’n naam breek je bijna je tong. Deze scilla is vernoemd naar de Russische botanist Misczenko (1869-1938). Ook al mag de naam dan een verschrikking zijn, de bloem is des te mooier. Deze scilla bloeit min of meer gelijk met de sneeuwklokjes, dus in februari. Ze komen uit de grond met bloemen die een lichtblauwe waas hebben, die vrij snel verkleuren naar hagelwit. De stevige vorst van de afgelopen dagen deert de scilla niet. Ze laten misschien hun bloemen een beetje knikken, maar na de vorst bloeien ze weer even stralend verder. Scilla’s zijn prima voor de verwildering. Binnen een paar jaar heb je in de winterdag een heel tapijt van mooie ster- of streephyacinten in de tuin.

Betsy

Het mooie van de daglelie is dat je wekenlang iedere dag van een nieuwe bloem kunt genieten. Deze plant heet dan ook niet voor niets daglelie. Daglelies zijn afkomstig uit China, Korea en Japan. Er zijn van oorsprong maar 15 soorten (species) bekend, maar veredelaars en kwekers over de hele wereld zorgen al eeuwenlang voor een nog steeds groeiend aantal cultivars. De Latijnse naam voor daglelie is Hemerocallis. In het Grieks betekent hemera ‘dag’ en kallos ‘schoonheid’. Daglelies zijn volkomen winterhard en stellen geen bijzondere eisen aan bodemsoort of standplaats. Omdat de plant weken achtereen bloeit, heb je niet eens in de gaten dat iedere bloem slechts één dag bloeit. Daar komt nog bij dat er duizenden!! cultivars van deze plant zijn, die variëren in kleur van wit tot groen, geel, oranje, paars en bijna zwart, die ook nog eens verschillen in bloeitijd. Er zijn vroegbloeiende soorten die al half mei in bloei staan, maar ook laatbloeiende soorten die pas in juli beginnen te bloeien. Met een beetje slimme aanplant van diverse soorten heb je bloeiende daglelies in de tuin staan van mei tot eind augustus. In de oudheid werd de Hemerocallis gekweekt als voedsel en als medicijn. De bloembladen van de daglelie zijn knapperig en fris. Vooral de lichtbloeiende soorten hebben lekkere bloemen, zelfs een beetje zoetig. Ze zijn goed toe te passen in salades of als garnering op toast. Op onze kwekerij en in de moestuin bloeien tientallen soorten.

Betsy

Soms is het jammer dat mooie, betekenisvolle woorden uit het verleden, in het vergeetboek raken en niet of nauwelijks meer worden gebruikt. 'Ruikertje' is daar een voorbeeld van. Wie gaat er nu nog naar de bloemist om een ruikertje te kopen? We spreken al gauw van een bos bloemen en liever nog van een boeket. En in bepaalde kringen schrijft men dit woord zelfs bij voorkeur in de originele Franse spelling:bouquet. In vroegere tijden was een ruiker een bal van welriekende gom of specerij die dienst deed als reukwerk en gebruikt werd op plaatsen waar vervelende luchtjes hingen, zoals in een klerenkast of in bepaalde vertrekken van het huis. Geleidelijk aan werd het gebruik van het woord beperkt tot een bos bloemen of op zijn Frans: bouquet.Vandaag heb ik een ruikertje in huis gezet van boshyacinten. Daar hoefde ik niet voor naar de bloemist, want op en rond onze kwekerij en minicamping ziet het op dit moment roze, blauw en wit van de boshyacinten. Het is één van die makkelijke voorjaarsbloeiers, die je als bolletje maar één keer hoef te planten. Ze zijn volledig winterhard en zaaien zich geweldig goed uit. Dat noemen we verwilderingsbolletjes. De boshyacint (hyacinthoidus) is door de Romeinen meegenomen naar West-Europa en komt van oorsprong voor in het Middellandse Zeegebied. Hij lijkt op de hyacint en is daar uiteraard ook familie van. Hij heeft echter een veel lossere en meer speelse bloeiwijze. Hij doet het goed op iedere grondsoort, zelfs op onze kale zandgrond, zoals goed te zien is op ons veld. En de bijen vliegen volop op de bloemen. We hebben nu dus een origineel ruikertje in de kamer staan.

Betsy